کتاب و فلسفه
با این من مانده تا ابد ....
کتاب و فلسفه
با این من مانده تا ابد ....طرح تحقیق - پروپوزال
نمونه فرم خام طرح تحقیق (پروپوزال):
نمونه ای از طرح تحقیق کار شده و اشکالات مطرح شده بر آن :
پروپوزال از چه قسمت‌هایی تشکیل می‌شود؟
مهم ترین عنصری که باید در نظر داشته باشید علاقه خود شماست. البته باید در نظر داشته باشید از موضوع کاری استاد راهنمایتان دور نشوید.
یک موضوع خوب باید مختصر و مفید باشد نه خیلی بلند که خواننده را خسته کند و نه آن‌قدر کوتاه که هسته مطلب عرضه نشود.
بیان مسئله
این قسمت باید واضح و روشن باشد به طوری که مطمئن شوید کسانی که قرار است آن را بخوانند بدون آن که برایشان سوال ایجاد شود، دلیل این تحقیق را متوجه می‌شوند. بهتر است نظم موجود در این قسمت برای خودتان واضح باشد.مثلا روند کلی آن را از کل به جزء در نظر بگیرید. مطالب عنوان شده نباید از هم گسسته باشد و ذهن مخاطب را از هم بپاشد بلکه باید به هر روشی مخاطب را به سمت خود جذب کند. به یاد داشته باشید که از کارهایی که قبلا انجام شده نام ببرید و کار خود را با آن‌ها مقایسه کنید.
بیان مسئله موارد زیر را در بر داشته باشد:
پس از مقدمه ای یک یا دو پاراگرفی که به شرح روشن مسئله می پردازد نکات زیر را در بیان مسئله به کار برید:
- 1- اصطلاحات علمی را توضیح دهید: در مطالعاتی که شما برای انتخاب موضوع پایان‌نامه انجام داده‌اید قطعا اصطلاحات فراوانی وجود دارد که ممکن است همۀ خوانندگان با آن‌ها آشنایی نداشته باشند بنابراین باید این اصطلاحات علمی را توضیح دهید تا خواننده قادر به درک متن اصلی باشد.امکان دارد این اصطلاحات، عمومی و یا تخصصی باشند از این رو بهتر است به توضیح اصطلاحاتی بپردازید که مربوط به پروژه است و البته از حوزۀ پژوهش هم خارج نیست. (می توانی پس ازمقدمه ای کوتاه اصطلاحات مهم را تعریف کرد، بهتر است از عنوانی مانند مفهوم شناسی، تعاریف یا ... استفاده کرد.)
- 2-به اهمیتی که موضوع دارد بپردازید: در این مرحله از پروپوزال‌نویسی، پژوهش‌گر ملزم است دلیل انجام تحقیق خود را صریحا بیان کند. در واقع می‌توان گفت بیان مسئله سوالی است که در ذهن محقق شکل گرفته و وی را به انجام پژوهش واداشته است.
- از این رو محقق باید ریشۀ این سوال را بیابد و دلایلی که در به وجود آمدن آن موثر بودند را بیان کند تا از این طریق بتواند راه حلی برای رفع آن عرضه کند. محقق در این مرحله باید شواهدی ارائه کند که نشان دهد مشکلی که در پژوهش از آن سخن به میان آورده است واقعا وجود دارد و به بررسی ابعاد مختلف آن بپردازد.
- 3- اهداف پژوهش را تعیین کنید: در این مرحله از پروپوزال‌نویسی محقق بایستی اهداف کلی و جزئی انجام تحقیق خود را به وضوح تعیین کند. هدف کلی از عنوان تحقیق مشخص است اما باید به طور دقیق‌تر و رساتر بیان گردد. منظور از اهداف جزئی هم قسمتی از اهداف کلی است که مجموع آن‌ها اهداف کلی را می‌سازند.
- 4- روش‌ها و مراحل اجرای پژوهش خود را بیان کنید: در این مرحله لازم است محقق به جامعۀ آماری و نمونۀ مورد آزمایش، روش‌های جمع‌آوری داده‌ها، ابزار و شیوه‌های گردآوری اطلاعات و داده‌ها و همچنین روش‌های نمونه‌گیری اشاره کند.
5- ضرورت تحقیق: در یک پاراگراف به ضرورت و اهمیت موضوع بپردازید، مثلا اگر موضوع در خصوص مقایسه دیدگاه دو اندیشمند است توضیح دهید چرا آن دو را انتخاب کرده اید و نه کس دیگری را.
6- نتایج قابل حصول: بهتر است مختصری از کاربرد نتایجی که قرار است به آن برسید و اهمیتشان در برآورده کردن نیاز های محلی یا استانی یا کشوری را بیان کنید و در نهایت محدودیت های کار و نقص های احتمالی را نیز بازگو کنید.
پیشینه تحقیق یا مرور ادبیات
پیشینه تحقیق که گاهی به آن مرور ادبیات می‌گویند، برگردانده شده و معادل عبارت انگلیسی litrature review است. در قسمت پیشینه تحقیق یا مرور ادبیات پروپوزال، کارهای پیشین را توضیح می‌دهید. مقالات قبلی و یا کتاب‌های مرتبط را بررسی میکنید و دقیقا مشخص میکنید که چه روش‌های مختلفی برای حل هر یک از اجزای مسئله یا پاسخ به سوالات مطرح‌شده در بیان مسئله اجرا شده است.
همچنین باید منابعی (مقالات و کتب) را که میخواهید از آن در نوشتن پایان‌نامه یا تحقیق خود استفاده کنید، مشخص نمایید و با جزئیات کافی بیان کنید که چرا که میخواهید از آن‌ها کمک بگیرید و روند طی شده را توضیح دهید. در این حالت است که دقیقا مشخص میکنید در این روند شکل گرفته، کدام سنگ را قرار است بردارید. شما باید از نقط ضعف و قوت کارهای پیشین به نحو احسن استفاده کنید.
در مرحله نوشتن پیشینه تحقیق شاید نیاز به ترجمه مقالات مرتبط نیز پیدا کنید. اگر خودتان زبان انگلیسی (یا در برخی رشته‌ها عربی یا فرانسوی) را به خوبی می‌دانید، کارتان با سرعت بیشتری جلو خواهد رفت. در غیر اینصورت نیز از خدمات با کیفیت موسساتی همچون ترجمیک با قیمت مناسب می‌توانید استفاده نمایید.
روش و مراحل تحقیق
روش و مراحل تحقیق مهم‌ترین رکن پروپوزال شما را شامل می‌شود. شما در این قسمت نوع تحقیق و مراحل انجام آن را بیان میکنید. در واقع هر کاری که انجام داده‌اید و یا می خواهید انجام دهید را در این قسمت بازگو میکنید. همچنین ممکن است لازم باشد یک جدول زمان‌بندی ارائه کنید که به هر یک از اجزای برنامه طی چه بازه‌ی زمانی خواهید رسید.
این بخش بیشتر از آن که برای داوران و کسانی که قرار است در برابر آن‌ها از پروپوزال و پایان‌نامه دفاع کنید، برای خودتان مهم است و به انجام بهتر تحقیق کمک می‌کند. از این رو پیشنهاد می‌شود آن را جدی بگیرید و با دقت تمام انجام دهید.
استفاده از منابع خارجی و معتبر علمی در پورپوزال
توجه داشته باشید که برای نوشتن یک پورپوزال پایان‌نامه باید از منابع علمی معتبر استفاده کنید. این مرحله از پورپوزال اهمیت کار شما را برای داوران مشخص می‌کند.
در استفاده از منابع باید به علمی بودن آن اطمینان داشته باشید یعنی نمی‌توانید از سایت‌های نامعتبر یا مقالاتی که هیچ رفرنسی برای مبدا ارجا آن وجود ندارد استفاده کنید باید دقت کنید مقلات از درجه بالایی اعتبار علمی برخوردار باشد سعی کنید مقالات را از سایت‌های مانند IEEE, ISI, WILEY, PUBMED, PROQUEST ,OXFORD JOURNALS و … می‌توانید دانلود و نسبت به استفاده در پورپوزال اقدام کنید.
یک پروپوزال خوب چه ویژگی هایی دارد؟
حاصل پروپوزالی که خوب نوشته شود میتواند یک پایان‌نامه و مقالۀ خوب باشد. با توجه به موارد بیان شده می‌توان گفت که یک پروپوزال خوب ویژگی‌های زیر را دارد:
- محتوای آن از اعتبار علمی برخوردار است.
- متناسب با آخرین روش‌ها و پیشرفته‌ای علمی است.
- انسجام و شفافیت در بخشهای مختلف آن مشهود است.
بنابراین توصیه می‌کنیم در پروپوزال‌نویسی موارد زیر را رعایت کنید تا بتوانید یک پروپوزال خوب ارائه دهید:
- موضوعی انتخاب کنید که علاوه بر اینکه در حیطۀ تخصصی شماست مدرن و جدید است.
- آخرین شیوه‌ها و متدهایی که عرضه شده‌اند را مطالعه کنید.
- مسئله را به طور کامل شرح دهید.
- ایده‌ای که دارید توجیح علمی داشته باشد و قادر به ادا کردن حق مطلب باشد.
- بخشهای گوناگون پروپوزال را با دانش و آگاهی کامل تکمیل کنید.
نکات مهم در پروپوزال‌نویسی
چنانچه دانشجوی مقطع دکتری و یا کارشناسی ارشد هستید و قرار است پروپوزال تنظیم کنید لازم است نکات ذیل را مورد توجه قرار دهید:
- عنوانی که میخواهید برای پروژۀ خود انتخاب کنید باید خلاصه‌ای فشرده از آن چیزی باشد که در ذهن دارید. عنوان انتخابی شما باید بتواند چارچوب کلی تحقیق و همچنین هدف‌هایی را که دارید به خواننده انتقال دهد. در واقع عنوان کار شما باید معرف این باشد که قرار است شما چه چیزی را در چه شرایطی مطالعه نمایید.
- در نگارش پروپوزال سعی کنید از منابع جدید استفاده کنید. افزون بر اینکه از منابع فارسی استفاده میکنید از منابع خارجی هم بهره بگیرید.
- در خصوص نگارش انگلیسی، حتما در رابطه با متن پروپوزال از یک مترجم و یا فردی که ادبیات انگلیسی را به خوبی می‌داند کمک بگیرید.
- در پروپوزال، لااقل یک صفحه را به پیشینۀ تحقیق و یک صفحه را به فهرست منابعی که در نگارش پروپوزال از آن‌ها بهره گرفته‌اید اختصاص دهید.
- اگر دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد هستید باید پروپوزال را لااقل در ۵ صفحه و اگر دانشجوی مقطع دکتری هستید باید آن را در ۸ صفحه تنظیم کنید.
- در خصوص نحوۀ انتخاب شیوۀ تحقیق، سعی کنید عملی‌ترین، مناسب‌ترین، هماهنگ‌ترین و همچنین علمی‌ترین روش را انتخاب کنید.
- در پروپوزال خود موارد اضافی را نگنجانید. از دادن توضیحات اضافه هم اجتناب کنید.
- پروپوزال را مرتب و با بخش‌بندی صحیح تحویل دهید طوری که مرز بین عناوین معلوم باشد و مطالب را بر روی یک روی کاغذ A4 تایپ نمایید.
- برای تایپ پروپوزال از فونت استاندارد “Times New Romans” با فونت ۱۲ استفاده کنید.
امیدواریم با رعایت نکات گفته شده بتوانید پروپوزال خود را به بهترین شکل نوشته و از آن به شکل مناسبی دفاع کنید.
نکات کاربردی دیگر در نگارش طرح تحقیق - پایان نامه - مقاله
